Het CDA wil dat de regering het advies van de Sociaal-Economische Raad (SER) overneemt om een vrouwenquotum in te stellen voor beursgenoteerde bedrijven. De christendemocraten dienen hiervoor een voorstel in, samen met coalitiegenoot D66.

In het SER-rapport steunen ook werkgevers het advies voor een verplicht quotum van 30 procent vrouwen in raden van commissarissen. Sinds 2013 is er een wettelijk ‘streefcijfer’ van 30 procent, maar dat leverde nog niet genoeg op. Gemiddeld is slechts een op de acht bestuurders van grote bedrijven een vrouw. Bij beursgenoteerde bedrijven is dit zelfs een op de twaalf.

Het kabinet zou dat streefcijfer kunnen verlengen met vier jaar, maar het aantal vrouwen aan de top groeit nog te langzaam, vinden werkgevers, vakbonden en bepaalde partijen in de Tweede Kamer. Van de 88 Nederlandse beursgenoteerde bedrijven voldoen 58 nog niet aan dit streven.

Het CDA voegt zich nu bij regeringspartner D66, die in september haar steun uitsprak voor het vrouwenquotum. “Dat is goed nieuws en daarom pakken we meteen door met een gezamenlijke motie”, zegt D66-Kamerlid Kees Verhoeven. Ook partijen als GroenLinks, PvdA en DENK pleiten voor zo’n quotum.

SER pleit voor een ingroeiquotum voor vrouwen

De SER pleit voor een ‘ingroeiquotum’. Als een raad van commissarissen nog niet voor 30 procent uit vrouwen bestaat, mogen er geen nieuwe mannen worden benoemd, volgens dat voorstel. De ‘stoel’ van de commissaris blijft leeg totdat er een vrouwelijke commissaris is gevonden.

Volgens de SER werkte zo'ningroeiquotum in andere landen als Duitsland goed. SER-voorzitter Mariëtte Hamer meent dat ook in Nederland een "meer activerende aanpak" nodig is. Daarbij hoort ook dat andere grote bedrijven, in totaal een kleine 5.000 ondernemingen, zelf een ambitieus plan van aanpak moeten maken. Daarvoor zou een transparantieverplichting moeten gelden.

Werkgeversorganisatie VNO-NCW, dat als lid van de SER meewerkte aan het advies van die organisatie, steunt het verplichte quotum. "Het mag gewoon echt niet meer uitmaken of je nou een jongen of een meisje bent of van een andere culturele herkomst. Je talent moet centraal staan", vindt voorzitter Hans de Boer.

D66-Kamerlid Vera Bergkamp steunt het CDA-voorstel. "Ik ben tot nu toe dan ook tegen quota geweest, maar ik zie gewoonweg veel te weinig vooruitgang", zegt Bergkamp. "We hebben een hamer nodig om de apenrots plat te slaan. Een tijdelijk vrouwenquotum is die hamer."

Kritiek op verplicht vrouwenquotum

Toch is er ook veel kritiek op het invoeren van een verplicht vrouwenquotum. Directeur Gerard van Vliet van de Nederlandse vereniging van Commissarissen en Directeuren (NCD) noemt dat zelfs "ontzettend gevaarlijk". Vrouwen die automatisch in topposities komen, kunnen niet altijd op draagvlak rekenen wat hun positie ondermijnt, is zijn redenering.

NCD noemt de focus op de sekse van topbestuurders een verkeerde insteek. De kwaliteit van bestuurders moet altijd de doorslaggevende factor zijn, aldus Van Vliet. Het is volgens hem beter als de maatschappij eerst de juiste omgeving creëert waardoor vrouwen kunnen "floreren".

Zo moet het onderwijssysteem ervoor zorgen dat meisjes net zo vaak voor een technische opleiding kiezen als jongens. Daarnaast moeten vrouwen thuis goede afspraken kunnen maken zodat ze voldoende ruimte hebben voor een uitdagende baan. "Een topfunctie kun je niet zomaar erbij doen. Het zijn veeleisende, stressvolle, moeilijke banen. Je moet 24 uur aanspreekbaar zijn", waarschuwt Van Vliet.

Ook belangenbehartiger van beursgenoteerde bedrijven Eumedion zet overigens vraagtekens bij het voorstel, omdat het de verantwoordelijkheid van aandeelhouders voor benoemingen weghaalt.

Minister hakt binnenkort de knoop door

Minister Ingrid van Engelshoven van Emancipatie wil dit najaar beslissen of ze bedrijven inderdaad gaat dwingen meer vrouwen te benoemen. Daarvoor is ze op zoek naar politiek draagvlak. In de Tweede Kamer is tot dusver geen meerderheid voor een quotum.

Ccoalitiepartners VVD en ChristenUnie zijn tegen het plan voor een minimumaantal vrouwen in raden van commissarissen. Nu regeringspartij CDA zich achter het quotum heeft geschaard, lijkt een meerderheid binnen handbereik. Als de voorstanders de SP voor hun plan winnen, zijn ze er.

Zodra het zover is, gaat Van Engelshoven "vol enthousiasme" aan het werk met het tijdelijke quotum dat de SER heeft voorgesteld. De Kamer stemt dinsdag over het vrouwenquotum.

Lees meer over een vrouwenquotum: